Overbelasting is een term die veelvoudig in de mond genomen wordt door zorgverleners. Wat dit precies is lijkt makkelijk, maar in de praktijk toch complexer dan gedacht. Hoe kan een bouwvakker toch baat hebben bij sporten naast lichamelijk intensief werk? Wat maakt dat reactievermogen trager als je minder slaapt? Wat is nou "gezond eten"? Wat draagt bij aan een optimaal herstel? Vragen die wij als fysiotherapeut kunnen toelichten.

Wat gedaan wordt over de dag, of dit nu zwaar fysiek werk is, een pittige discussie tijdens een vergadering, je hersens kraken op de zoveelste schoolopdracht, alles kost energie. Dit kan belasting genoemd worden. Naarmate de dag vordert word je niet sterker, je reactievermogen niet beter en neemt de piekscherpte af van je denkvermogen. Wat dit beter maakt zijn onder andere een drietal aspecten. Slaap, goed eten en tijd. Je belastbaarheid bepaald hoeveel jij aankan op een dag. De een is fysiek meer capabel, de ander weer mentaal. Gelukkig is deze belastbaarheid te trainen. Onderstaande grafiek geeft weer wat training doet met een lichaam. In fase 1 wordt er belasting gevraagd. Een lichaam maakt wel verschil tussen het zenuwstelsel en spieren, maar het concept is gelijkwaardig voor beiden. Het lichaam wordt in deze fase niet sterker. Dit gebeurt pas in fase 2. De rustfase. Deze is onderhevig aan de voorheen genoemde slaap, goed eten en tijd. Als bij eten en slaap iets tekort schiet duurt het qua tijd langer voor herstel. Zo wordt bijvoorbeeld aangenomen dat voor een krachtraining 48-72 uur rust nodig is voor een volgende sessie. Het geweldige dat een lichaam doet is een fenomeen wat "supercompensatie” genoemd wordt. Dit betekent dat een lichaam zich door de genoemde belasting/training beter wil maken dan voorheen. Hierdoor word je sterker!

Hier zit gelijk de grootste valkuil. Bij zwaar fysiek werk staat een volgende werkdag al snel voor de deur. Tijd om te herstellen is mogelijk minder. Doe er een vleugje minder slaap bovenop en langzaam maar zeker neemt de basisbelastbaarheid af. Dit is duidelijk te zien in onderstaande grafiek. Wat wij hierbij horen in de praktijk is een typische "het is er langzaam ingeslopen maar wordt met de dagen/weken erger". Hoofdpijnen worden heviger, rugpijnen zijn meer aanwezig over de dagen heen, mensen hebben minder energie en voelen zich algeheel niet fit. Dit is een vorm van niet-functionele overbelasting. Het herhaaldelijk opstapelen van belasting wat het lichaam niet aan kan, zonder daarbij genoeg en tijdig te kunnen herstellen. 

Hoe kan je dit herstel optimaliseren? Voeding die bijdraagt, trainingen die je belastbaarheid vergroten of het preventief verhelpen van klachten? Laat je informeren en je op weg helpen naar een optimale lichaamsstaat!